|
yuceer
|
 |
« : 18 Nisan 2008 - 19:02:33 » |
|
MS dünya üzerinde yaklaþýk 2,5 milyon insanda görülen bir rahatsýzlýktýr. Amerika’da her 750 kiþiden 1 kiþiye hastalýðýn çeþitli formlarýyla ilgili teþhisler konulmaktadýr. Yine Amerika’da þu anda 400.000 insan MS hastasýdýr ve bu sayýya her hafta 200 hasta daha katýlmaktadýr. Belki siz de bu hastalýða yakalanan birini tanýyorsunuzdur.
MS’in oluþ sýklýðý ýrklara göre farklýlýklar gösteriyor. MS her ne kadar Afrika , Asya ve Güney Amerika’da da gözlense de en yaygýn Kuzey Avrupa’da yaþayan insanlarda gözleniyor. MS , tarihte Kafkasyalýlara ait bir hastalýk olarak geçmektedir ve Batý Avrupalýlar tarafýndan çok yakýndan incelenmiþtir. Bu gün MS’in en yaygýn görüldüðü ülke Ýskoçya’dýr ve Ýskoçya’da ki her 100.000 insandan 187’si MS hastasýdýr. Ýskandinav ülkelerinde ki oran ise 100.000’e 100’dür. Avrupa’daki oluþ sýklýðý soylarla iliþkilidir. Örnek olarak Ýzlandalýlarýn çalýþmalarý, kendi bazý genetik özelliklerinin, komþularý Norveçlilerden farklý olduðunu ve MS hastalýðýna yakalanma riskinin de Norveçlilerden daha yüksek olduðunu göstermiþtir. Benzer genetik iliþkiler Ýtalyanlar üzerinde incelenmiþ, hastalýða rastalama oraný Sardunyalýlarda anakarada yaþayanlardakilerden önemli derecede yüksek bulunmuþtur.
Epidemioloji ile ilgili olarak bu dal; bir hastalýðýn nedeninin nüfus , coðrafya, sosyoekonomi ve çevresel deðiþkenler ile baðlantýsýný inceler. Epidemiolojistler MS’in oluþ sýklýðýný, yaygýnlýðýný inceler ve elde ettikleri verileri ölüm oranlarýyla birleþtirme esasýna dayanarak çalýþýrlar.
MS hastalarý, nadiren 17 yaþýna kadar olmakla birlikte çok daha uzun yaþayabilirler. MS’li bir insanýn ömründeki tahmini azalma yalnýzca 5 ile 6 yýl kadardýr ki , bu deðer günde bir paket sigara içen insanýn yaþam süresindeki azalmaya eþdeðerdir. Bu uzun yaþam süresi modern saðlýk hizmetleri sayesindedir.
Semptomlarýn baþlangýcý ile teþhis arasýndaki zaman farkýndan dolayý anlýk olarak ne kadar insanýn MS’li olduðunu tam olarak kestirmek zordur . MS’in tüm dünyada yetiþkinlik çaðýndaki insanlarda (20 ile 90 yaþ grubu arasý) ortalama görülme oraný %0,1 ile %0,13 arasýdýr. Bunun anlamý dünya üzerindeki her 100.000 insandan 100 ile 130’u MS hastasýdýr. Bir kaç kýyaslama bu deðerleri daha geniþ bir perspektifden deðerlendirmemize yardýmcý olabilir.
Son zamanlarda “Preventine Medicine” da yayýnlanan bir çalýþmada MS’e yakalanma riskiyle kanser, diabet ve Alzheimer gibi hastalýklara yakalanma riski kýyaslandý. MS’e yakalanma riskinin erkekler için %0,25 , kadýnlar için %0,35 olduðu tahmin ediliyor. Erkeklerin kansere yakalanma riski ise %38, kadýnlarýn ise %30 olarak olduðu tahmin ediliyor. Bu demek oluyor ki erkeklerin kansere yakalanma riski MS’e yakanlanma riskinden 150 kat, kadýnlarýn ise 83 kat daha fazladýr.
Benzer bir çalýþmada saldýrýya maruz kalma, otomobil kazasý ve intihar gibi çeþitli ölüm sebepleri ile MS hastalýðý yüzünden ölme riski kýyaslandý. Otomobil kazasýndan ölme riski kanserden veya herhangi bir darbe sonucu ölme riskinden daha düþüktür fakat erkeklerde %1,53, kadýnlarda ise %0,75 ihtimalle halen yaygýn bir ölüm sebebidir ve MS’ten erkekler için 6 kat kadýnlar için 2 kat daha risklidir.
|
