Malûlen Emeklilik YönetmeliðiVikiKaynak sitesinden
Git ve: kullan, ara
(kaynakça:
http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5489.html )
Malûl sayýlma
MADDE 25- Sigortalýnýn veya iþverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmeti sunucularýnýn saðlýk kurullarýnca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanaðý týbbî belgelerin incelenmesi sonucu, çalýþma gücünün veya iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ýný kaybettiði Kurum Saðlýk Kurulunca tespit edilen sigortalý, malûllük sigortasý bakýmýndan malûl sayýlýr.
Ancak, sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten önce sigortalýnýn çalýþma gücünün % 60'ýný kaybettiði önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalý bu hastalýk veya özürü sebebiyle malûllük aylýðýndan yararlanamaz.
Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.
Malûllük sigortasýndan saðlanan haklar ve yararlanma þartlarý
MADDE 26- Malûllük sigortasýndan sigortalýlara saðlanan hak, malûllük aylýðý baðlanmasýdýr.
Sigortalýya malûllük aylýðý baðlanabilmesi için sigortalýnýn;
a) 25 inci maddeye göre malûl sayýlmasý b) En az on yýldan beri sigortalý bulunup, toplam olarak 1800 gün veya baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç derecede malûl olan sigortalýlar için ise en az beþ yýldan beri sigortalý bulunup toplam 900 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmasý,
c) Malûliyeti nedeniyle sigortalý olarak çalýþtýðý iþten ayrýldýktan veya iþyerini kapattýktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazýlý istekte bulunmasý,
halinde malûllük aylýðý baðlanýr. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlarýn kendi sigortalýlýðý nedeniyle genel saðlýk sigortasý primi dahil, prim ve her türlü borçlarýnýn ödenmiþ olmasý zorunludur.
Malûllük aylýðýnýn hesaplanmasý, baþlangýcý, kesilmesi ve yeniden baðlanmasý
MADDE 27- Malûllük aylýðý; prim ödeme gün sayýsý 9000 günden az olan sigortalýlar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayýsý üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanýr. Sigortalý baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç ise tespit edilen aylýk baðlama oraný 10 puan artýrýlýr.
4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) bentleri kapsamýndaki sigortalýlar için ayrý ayrý olmak üzere, malûllük sigortasýndan dosya bazýnda her yýl baðlanan aylýklarýn aylýk baþlangýç tarihinin ait olduðu yýlýn Ocak ayý itibarýyla yýl içine ait artýþlar uygulanmaksýzýn hesaplanacak tutarlarý, yaþlýlýk sigortasýndan bir önceki yýlýn son ödeme ayýnda söz konusu sigortalýlar için ayrý ayrý dosya bazýnda ödenen en düþük yaþlýlýk aylýðýndan az olamaz.
Malûllük aylýðý, sigortalýnýn;
a) Malûl sayýlmasýna esas tutulan rapor tarihi yazýlý istek tarihinden önce ise yazýlý istek tarihini,
b) Malûl sayýlmasýna esas tutulan rapor tarihi yazýlý istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,
c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda bulunanlarýn çalýþtýklarý iþyerine müracaatlarý halinde, görevlerinden ayrýldýklarý tarihi,
takip eden ay baþýndan itibaren baþlar.
Sigortalý, aylýðýn baþlangýç tarihinde geçici iþ göremezlik ödeneði almakta ise malûllük aylýðý geçici iþ göremezlik ödeneði verilme süresinin sona erdiði tarihten sonraki ay baþýndan baþlar. Ancak, baðlanacak malûllük aylýðý, sigortalýnýn almakta olduðu geçici iþ göremezlik ödeneðinin aylýk tutarýndan fazla ise aradaki fark, bu maddenin üçüncü fýkrasýna göre tespit edilecek tarihten baþlanarak verilir.
Malûllük aylýðý almakta iken sigortalý olarak yeniden çalýþmaya baþlayanlarýn veya yabancý bir ülke mevzuatý kapsamýnda çalýþmaya veya ikamete dayalý sosyal yardým almaya baþlayanlarýn malûllük aylýklarý, çalýþmaya baþladýklarý veya ikamete dayalý sosyal yardým almaya baþladýklarý tarihi takip eden ödeme dönemi baþýnda kesilir.
Bu Kanuna göre sigortalý olmayý gerektiren bir iþte çalýþmasý nedeniyle malûllük aylýklarý kesilenlerden çalýþmasý sona erip, malûllük aylýðý baðlanmasý için yazýlý istekte bulunanlara, kontrol muayenesine tâbi tutulmak ve malûllüðünün devam ettiði anlaþýlmak þartýyla eski malûllük aylýðý, yazýlý istekte bulunduðu tarihten sonraki ay baþýndan itibaren ödenmeye baþlanýr. Ancak, bu durumdaki sigortalýlar için yazýlý istek tarihlerine göre yeniden malûllük aylýðý hesaplanýr ve bu aylýk önceden baðlanan malûllük aylýðýndan fazla ise hesaplanan yeni aylýk üzerinden ödeme yapýlýr.
Yaþlýlýk sigortasýndan saðlanan haklar ve yararlanma þartlarý
MADDE 28- Yaþlýlýk sigortasýndan sigortalýya saðlanan haklar þunlardýr:
a) Yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý.
b) Toptan ödeme yapýlmasý.
Ýlk defa bu Kanuna göre sigortalý sayýlanlara;
a) Kadýn ise 58, erkek ise 60 yaþýný doldurmuþ olmalarý ve en az 9000 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmasý þartýyla yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.
b) (a) bendinde belirtilen yaþ þartý;
1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasýnda kadýn için 59, erkek için 61,
2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasýnda kadýn için 60, erkek için 62,
3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasýnda kadýn için 61, erkek için 63,
4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasýnda kadýn için 62, erkek için 64,
5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasýnda kadýn için 63, erkek için 65,
6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasýnda kadýn için 64, erkek için 65,
7) 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadýn ve erkek için 65,
olarak uygulanýr.
Sigortalýlar, ikinci fýkranýn (a) ve (b) bentlerinde yer alan yaþ hadlerine üç yýl eklenmek ve adlarýna en az 5400 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmak þartýyla da yaþlýlýk aylýðýndan yararlanabilirler.
Sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre malûl sayýlmayý gerektirecek derecede hastalýk veya özürü bulunan ve bu nedenle malûllük aylýðýndan yararlanamayan sigortalýlara, en az onbeþ yýldan beri sigortalý bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmak þartýyla yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.
Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmet sunucularýnýn saðlýk kurullarýnca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanaðý týbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Saðlýk Kurulunca çalýþma gücündeki kayýp oranýnýn;
a) % 50 ilâ % 59 arasýnda olduðu anlaþýlan sigortalýlar, en az 16 yýldan beri sigortalý olmalarý ve 4320 gün,
b) % 40 ilâ % 49 arasýnda olduðu anlaþýlan sigortalýlar, en az 18 yýldan beri sigortalý olmalarý ve 4680 gün,
malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmak þartýyla ikinci fýkranýn (a) bendindeki yaþ þartlarý aranmaksýzýn yaþlýlýk aylýðýna hak kazanýrlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tâbi tutulabilirler.
Bakanlýkça tespit edilen maden iþyerlerinin yeraltý iþlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yýldan beri çalýþan sigortalýlar için ikinci fýkrada belirtilen yaþ þartý 55 olarak uygulanýr.
50 yaþýný dolduran ve erken yaþlanmýþ olduðu tespit edilen sigortalýlar, yaþ dýþýndaki diðer þartlarý taþýmalarý halinde yaþlýlýk aylýðýndan yararlanýrlar.
Yukarýdaki fýkralarda belirtilen yaþlýlýk aylýklarýndan yararlanabilmek için, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sigortalýnýn çalýþtýðý iþten ayrýldýktan, (b) bendinde belirtilen sigortalýnýn sigortalýlýða esas faaliyete son verip vermeyeceðini beyan ettikten, (c) bendinde belirtilen sigortalýlarýn ise Kurumun aylýk baðlanma hakký olduðuna dair yazýsý üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayý aldýktan ve iliþiði kesildikten sonra yazýlý istekte bulunmasý þarttýr.
4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen sigortalýlara yaþlýlýk aylýðý baðlanabilmesi için ayrýca, yazýlý talepte bulunduðu tarih itibarýyla genel saðlýk sigortasý primi dahil kendi sigortalýlýðý nedeniyle prim ve her türlü borcunun olmamasý zorunludur.
Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.
